Prasasti Berbahasa Melayu-Campa

Prasasti Berbahasa Melayu-Campa

By Mohammad Alinor Abdul Kadir • Aug 13th, 2008 • Category: Makalah

Penyemakan terakhir terhadap prasasti-prasasti Campa yang dilakukan oleh Dr. Anne Valery Schweyer ketika Seminar Antarabangsa Manuskrip Melayu Campa anjuran KKKW, JMA dan EFEO pada tahun 2004 menunjukkan bahawa daripada keseluruhan 210 buah prasasti Campa, tidak termasuk yang baru ditemui oleh sarjana-sarjana Vietnam tetapi masih belum dilaporkan, sejumlah 127 prasasti adalah berbahasa Campa sepenuhnya, 27 prasasti adalah berbahasa campuran Campa dan Sanskrit dan selebihnya 56 berbahasa Sanskrit sepenuhnya. Namun, setakat ini, prasasti berbahasa Campa yang telah diterbitkan hanyalah berjumlah 12 daripada 127 itu, dan 25 daripada 27 itu. Maklumat ini menunjukkan bahawa 37 buah prasasti yang mengandungi masukkan bahasa Campa diterbitkan berbanding seluruhnya 154 buah prasasti semuanya. Matlamat kami di sini adalah untuk mengumpulkan seluruh 37 buah prasasti ini untuk tujuan mendokumentasikan khazanah pengetahuan Melayu. Kami telah menggelintar rujukan-rujukan yang utama tentangnya sedapat mungkin, dan setakat ini hanyalah mampu memberikan maklumat-maklumat dibawah ini.
1. Pengenalan
Penulisan semula secara tepat berkenaan apa-apa sahaja berkaitan Rumpun Melayu ini tidak akan dapat dicapai jika maklumat-maklumat yang dipertimbangkan hanyalah bersekitar kepada kajian-kajian manuskrip sahaja. Ini adalah kerana manuskrip Rumpun Melayu yang tertua pernah ditemui adalah buku Ramayana karangan Yogiswara bertarikh pada tahun 852S/930M sedangkan Rumpun Melayu diketahui wujud semenjak kurun ke-2M lagi. Dan isu tersebut tidak akan dapat diselesaikan jikalah hanya mempertimbangkan manuskrip-manuskrip Rumpun Melayu selepas kedatangan Islam, sebab itu telah lebih jauh lewat. Apatah lagi kalau hanyalah berteraskan manuskrip-manuskrip yang dihasilkan semasa penjajahan Eropah seperti Hikayat Merong Mahawangsa dan selepas kemerdekaan. Ahli-ahli sejarah membuktikan bahawa Sejarah Funan-Chenla-Kemboja dapat ditulis dengan hampir tepat tanpa menggunakan apa-apa manuskrip. Bukan bersebabkan tiada manuskrip, tetapi bersebabkan tarikh penulisan manuskrip tersebut lewat iaitu sekitar kurun ke-18M. Walaupun mungkin ada kalangan manuskrip tersebut yang kandungannya berbentuk salinan atas salinan atas salinan atas …, sehinggakan berkemungkinannya maklumat-maklumat di dalamnya ditulis jauh lebih awal, namun masih tiada kajian teliti terhadap isu pentarikhan manuskrip ini. Manuskrip-manuskrip awal kebudayaan ini telah musnah atau berada dalam kebudayaan-kebudayaan lain dalam bentuk terjemahan dan ulasan, terutamanya dalam kebudayaan Thai, Mon, Myanmar, Tibet, Mongolia, Nepal, Cina, Korea dan Jepun. Ini juga masih belum ada sarjana Kemboja yang menelitinya secara intensif. Contohnya, tiada siapapun kalangan sarjana Kemboja yang memperdulikan kewujudan seorang sarjana Funan kelahiran Ujjini, India, yang membawa sejumlah 240 buah manuskrip agama Buddha yang dikutipnya dari perpustakaan-perpustakaan Funan ke Cina pada tahun 545M, lalu menerjemahkan sekitar 76 buah daripadanya. Beliau ini bernama Paramartha, yang merupakan penerjemah ketiga yang bertugas di Cina setelah Mandrasena, yang tiba di Cina pada tahun 503M, dan Sanghapala yang bertugas sebagai penerjemah pada tahun 506-522M. Kami sedang mencari maklumat berkenaan 76 buah kitab ini menerusi sumber-sumber Cina, Tibet, Korea dan Jepun. Begitu juga, tiada siapa kalangan sarjana Campa yang peduli terhadap rampasan sejumlah 1350 buah manuskrip agama Buddha oleh seorang panglima Cina pada tahun 605M. Tentera Campa mengalami kekalahan dalam peperangan menentang Cina ini.
Tanpa wujudnya manuskrip, atau tanpa mempertimbangkannya sebagai sumber penyelidikan, penyelidik-penyelidik terpaksa bergantung kepada sumber-sumber penyelidikan yang lebih kuno, iaitu prasasti (batu bersurat), sastera lisan dan teknologi. Prasasti bermaksud tulisan-tulisan pada medium-medium selain kertas, terutamanya batu, logam, pelepah dan kulit binatang/pokok. Sastera lisan bermaksud bentuk-bentuk hubungan manusia yang tidak direkodkan secara bertulis. Manakala teknologi bermaksud prasarana-prasarana yang dibangunkan oleh tukang-tukang tertentu bagi memudahkan kehidupan harian sesebuah masyarakat seumpamanya rumah, istana, kraftangan, persenjataan, alatan pertanian, perkapalan dan lain-lainnya. Kami belumlah mampu mengusulkan apa-apa bentuk kajian teliti terhadap bahan-bahan sastera lisan dan teknologi Rumpun Melayu ini. Setakat inipun kajian-kajian yang telah dilakukan oleh ramai sarjana tempatan mahupun antarabangsa hanyalah berbentuk gambaran sahaja tanpa mengkaji secara mendalam dalam pelbagai sudut pandang keilmuan tentangnya. Seumpamanya, mengambarkan wujudnya penyampaian maklumat dari mulut ke mulut dalam Masyarakat Rumpun Melayu, tetapi tidak mendalam mengkajinya dari sudut pandang Teknologi Maklumat dan Komunikasi. Ataupun, menggambarkan bagaimana hebatnya peperangan Campa menentang Viet, atau Kemboja menentang Thai, atau Sailendra menentang Jawa, atau Sriwijaya menentang Kemboja, atau Aceh menentang Belanda, tetapi tidak mendalam mengkajinya menurut sudut pandang Sains dan Strategi Pengurusan. Pokok-pangkalnya, sehingga sarjana-sarjana Melayu tidak melakukan analisis-analisis teliti terhadap maklumat-maklumat sastera lisan dan teknologi ini, sehingga itulah tidak mungkinnya diketahui dengan agak baik bagaimanakah sarjana-sarjana Melayu silam menukilkan pengetahuan dalam pelbagai bidang bagi menyelesaikan kemelut permasalahan semasa itu.
Meninggalkan masalah yang jauh lebih sukar diselesaikan itu, iaitu mentafsirkan maklumat-maklumat daripada sastera lisan dan teknologi, pada kesempatan ini kami hanyalah berhasrat untuk mengusulkan kajian mendalam terhadap maklumat-maklumat yang dirakamkan di dalam prasasti-prasasti Rumpun Melayu. Umum mengetahui bahawa bukti-bukti bertulis ini wujud semenjak kurun yang ke-2M hingga kepada kurun ke-16M, hilang apabila kertas mengambil alih peranan sebagai medium merekodkan maklumat. Kandungan prasasti-prasasti ini pula bukanlah hanya dalam bahasa tempatan seperti Campa, Kawi dan Melayu Kuno, tetapi menggunakan juga bahasa-bahasa ilmu yang lain diwaktu itu seperti Sanskrit, Tamil dan Pali. Malangnya, sarjana-sarjana Rumpun Melayu belumlah pernah memikirkan perlunya keseluruhan prasasti ini samada diterjemahkan atau diubahsuai kebahasa Melayu yang difahami kini, atau bahasa Melayu sekitar selepas kurun ke-16M yang juga masih difahami kini. Bukanlah kerana sarjana-sarjana Rumpun Melayu tidak bijaksana, tetapi mungkin kerana tidak difikirkan keperluannya sehinggalah kini. Malahan, setahu kami, sarjana-sarjana Rumpun Melayu hanyalah mula mengkaji prasasti ini daripada penyelidik-penyelidik Eropah selepas kemerdekaan Indonesia dan Malaysia sahaja. Tetapi, bersebabkan faktor-faktor keperluan yang pelbagai, sarjana-sarjana Eropah yang bertugas bagi pihak penjajah-penjajah Eropah di Alam Melayu ini begitu intensif menekuni kajian terhadap prasasti-prasasti Rumpun Melayu ini. Mendapatkannya sudah merupakan satu kesukaran, kerana kadang-kadang perlu melakukan carigali arkeologi, namun mengkajinya untuk tujuan mentelaah isi kandungannya merupakan satu lagi bentuk kesukaran yang tidak terbayangkan. Seseorang pengkaji itu perlu memahami tulisan kuno disamping menguasai bahasa tulisan kuno tersebut. Apapun, mereka berjaya melepasi halangan kesukaran ini dan mendokumentasikan dengan teliti maklumat-maklumat perlu tentang sesuatu prasasti. Dan yang paling menarik, mereka menerjemahkan keseluruhan prasasti tersebut kebahasa mereka, iaitu bahasa Belanda, bahasa Perancis dan bahasa Inggeris. Contohnya, keseluruhan prasasti Funan-Chenla-Kemboja dan prasasti Campa diterjemahkan kebahasa Perancis, keseluruhan prasasti Bali diterjemahkan kebahasa Belanda, dan keseluruhan prasasti Sriwijaya diterjemahkan kebahasa Inggeris. Kami sedang menerjemahkan kembali keseluruhan prasasti Rumpun Melayu ini kebahasa Melayu yang difahami kini. Sebenarnya, langkah terbaik adalah menerjemahkan kebahasa Melayu langsung daripada bahasa Sanskrit/Tamil/Pali atau mengubahsuaikan ke bahasa Melayu daripada bahasa Campa/Kawi/Melayu Kuno itu. Tetapi, langkah itu masihlah jauh daripada kemampuan mana-mana sarjana atau kumpulan sarjana Rumpun Melayu, kerana tiada atau hampir tiada kalangan sarjana Rumpun Melayu yang mampu mentelaah prasasti tersebut dalam tulisan dan bahasa asalnya, lalu diterjemah/diubahsuai ke bahasa Melayu. Walaupun begitu halnya, usaha-usaha perlu dimulakan bagi melatih sarjana-sarjana Melayu yang mahir beberapa bahasa kuno tersebut.
2. Prasasti Rumpun Melayu
Dikala makalah ini ditulis, sekumpulan penyelidik yang dikepalai oleh Dr. Shaharir bin Mohd Zain yang bernaung di Institut Penyelidikan Matematik (INSPEM), UPM, sedang mengadakan bengkel pertama penerjemahan prasasti-prasasti Rumpun Melayu. Bahan-bahan asas kepada kerja-kerja terjemahan tersebut nantinya adalah salinan-salinan karbon, transkripsi-transkripsi dan terjemahan-terjemahan Inggeris/Perancis/Belanda bagi prasasti-prasasti Rumpun Melayu yang dimaksudkan. Kerja-kerja asas yang akan dilakukan adalah menerjemahkan ke Bahasa Melayu kini daripada bahasa-bahasa Eropah yang dinyatakan tadi, dan kemudiannya menyemak terjemahan tersebut dengan bahasa asal prasasti-prasasti tersebut. Proses yang kedua itu diharapkan dapat memberikan sedikit ketelitian terhadap penterjemahan yang dilakukan, sekurang-kurangnya menyemak perkataan-perkataan yang masih digunakan hingga kini. Ini sahaja yang dapat dilakukan setakat ini, bersebabkan kekangan kepakaran yang disebutkan tadi. Perolehan kami setakat ini terhadap himpunan prasasti-prasasti Rumpun Melayu ini adalah seperti dalam senarai yang berikut:
2.1. Prasasti Campa
Sejumlah 210 buah, tidak termasuk yang ditemui oleh sarjana-sarjana Vietnam kemudiannya. Daripadanya 127 daripadanya dalam bahasa Campa, 56 dalam bahasa Sanskrit dan 27 dalam dwibahasa. Rujukannya ialah Aymonier (1891), Bergaigne (1888), Jacques (1995) dan Majumdar (1985).
2.2. Prasasti Sriwijaya
Sejumlah 12 buah, daripadanya 7 buah berbahasa Melayu Kuno dan 5 buah berbahasa Sanskrit. Rujukannya ialah Casparis (1956 & 1975) dan Coedes dan Damais (1992).
2.3. Prasasti Kutai
Sejumlah 4 buah berbahasa Sanskrit. Rujukannya ialah Hashim Musa (2003).
2.4. Prasasti Kedah
Sejumlah 11 buah berbahasa Sanskrit. Rujukannya ialah Jacq-Hergoualc’h (1992) dan Nik Hassan Shuhaimi dan Othman Yatim (2006).
2.5. Prasasti Ligor
Sejumlah 7 buah prasasti berbahasa Sanskrit. Rujukannya adalah Coedes dan Damais (1992).
2.6. Prasasti Melayu/Minangkabau
Sejumlah 9 buah, daripadanya 3 buah berbahasa Melayu Kuno dan 6 lagi berbahasa Sanskrit. Rujukannya ialah Hardjowardojo (1966) dan Casparis (1995).
2.7. Prasasti Jawa
Sejumlah 40 buah semuanya setakat ini. Rujukannya ialah Casparis (1956 & 1975) dan Prapanca (1960).
2.8. Prasasti Bali
Sejumlah 40 buah semuanya setakat ini, yang telah diterjemahkan ke bahasa Belanda. Rujukannya adalah Goris (1954).
Dalam bahagian yang seterusnya, kami hanyalah menumpukan perhatian kepada prasasti-prasasti berbahasa Campa dan separuh Campa, meninggalkan kajian terhadap prasasti Campa yang berbahasa Sanskrit, Pali dan Tamil.
3. Prasasti Berbahasa (atau Sebahagian Berbahasa) Campa
Untuk tujuan penerbitan makalah yang sebelumnya kami bentangkan dalam Seminar Kebangsaan Arkeologi pada 26-27 Julai 2008 di USM, kami hanyalah berhasrat untuk menyampaikan kepada khalayak pembaca maklumat berkenaan transkripsi prasasti-prasasti berkenaan sahaja. Ini adalah kerana proses terjemahan yang kami lakukan masihlah belum muktamat sifatnya, masih banyak yang perlu dilkaukan sebelum dimuktamatkan. Inilah seluruh transkripsi tersebut.
1. Dong Yen Chau (kurun ke-4M) (Mohd Zain dan Nik Hassan Shuhaimi, x)
Siddham! Ni yan Naga pun putauv, ya uran spuy di ko, kurun ko jmay labuh nari svarggah, ya uran peribhu di ko, kurun saribu thun ko davam di naraka, dnan tijuh kulo ko.
2. Vikrantavarman (751S/829M)(Aymonier, 25-26)
(8) huma pralon, huma paden, Ney caka vanuh huma dva nan
(9) 751
(10) Yan mandara di parvata
(11) vihara devaraksa di kron
(12) Yan pranavecvara di mandoh
(13) Vihara ney avista nan sa pu
(14) pov punya.
3. Lai-Cham oleh Paramesvaravarman I (788S/866M)(Jacques, 190)
Cakaraja 788 kala yan Po Ku Sri Paramecvaravarmmadeva punah guha niy.
4. Bo-Mang oleh Indravarman II (811S/889M)(Jacques, 248-249)
[b] Yan pov Mahalinga yan pu pov ku Sri Jaya Indravarmma ka vriy matandas sarvvakaradana matandas siy vrliy uran mandop sarvvakaradana di yan pov Mahalinga mapamatah matandah niy matop vriy grhastha klun asov vanak ndoy ina uran nan ka nu matai nau dauk di yop naraka taun yugantah pralaya. Yan po Mahalinga pvauh tapah thuv dharma raksa pasyam yajamana ma tapah thuv dharma raksa pasyam tmov svarggapavargga. Pu pov tana ya sthira .. [hu]ma masin dva jak huma krauc dva jak huma .. sa jak huma … dva jak huma udaya sa jak huma dhvav sa jak huma cak s[a] jak huma tupen sa jak huma haluv raven sa jak huma …
[c-d] huma gah pagar sa jak nariy gah nauk san tal gah huma tum sapluh sa jak huma tum nan dandauv lima pluh jak nauk san nan huma dih dva pluh dalapan jak huma tupan pat jak huma kayov … nana vista jen sartuh dva pluh sa jak nariy devadrava tal … iv human an … avista ka yan pov ku Sri Jaya Indravarmma vuh di ya pov … Sri Mahalinga …
5. Ban-Lanh oleh Jaya Simhavarman I (820S/898M)(Jacques, 56-60)
[a](10-15) yan pov ku si niy ranaksa yan guru pu pov ku di yan tal thun pat slauv vrah sa vlah ka in kan yan guru pu pov ku man jmay top uran yan niy va ray yo tavun driy // niy kanadha sanupa nan tra mada ajna yan pu pov ku Sri Jaya Sinhavarmmadewa maddan uran tapah pat dri siy vrliy uran yan maraksa sarvvadravya yan pu pov ku Sri Rudramaddhyecvara tray an pov ku Sri Sivalingecvara tra hulun lamvov kravav hum amah pirak pasraun ya nana vista karana panuja yan pu pov ku tra udakana tra ura(n) nan nau svargga maddan ina ama aviskala
[b](1-5) ya siy vrliy uran nan tray a maamrail ya mapak ro driy top dravya nana vista uran nan di maharaurava anan naraka ya dom ja valamvi jut asov vanak nu ndauy ina uran nan ajna yan pu pov ku Sri Jaya Sinhavarmmadeva vriy yan pov ku si niy matandah avis pat + jen si klun + jen si top anna taun tamryala niv di kara uran anjam ya + jen velam angap samu nan lagaih di panaki tra sanupah deh tra
(10-18) huma nvaus ti muh ajna yan pu pov ku Sri Jaya Sinhavarmmadeva ra vriy vuh di yan pov ku si niy ruman human auk raya tal vavah kraun na yaun riy vavah kraun tal smran daksina yan ||
Niy mula huma | huma raya 1 | amvil 2 | ra tvauk 6 | dandau kumvun | huma kumvun 1 | nauk san 1 | huma mvan 2 | nauk sad yvan 2 | pitau cumhan 1 | ajaun 1 | huma cvah 2 | lan 1 | huma camvan 3 | sagor 1 | vvac 1 | talin 1 | huma iku asov 1 | huma pon 1 | ndon 1 | knam 2 | dandep 1 | sumai 1 | pagara pramvat | huma kahap 1 | huma mvan 5 | nagaren 4 | huma tacain 1 | vvil 1 | ralan 3 | lan 1 | kara mas 3 | nauk raya 1 | vo 2 | huma tupen 1 | likuk 1 | huma en 2 | hara 1 | kara kap 3 | ra tvauk 3 | alaun 1 | nauk san 1 | huma vvar 1 | huma agras 1 | huma dandrah 1 | yok nan 1 |
[c](1-11) uran ya raksa punya nij … jen si va anak vinai marai dauk anguy dravya yan niy vela angap samu nan lagaih di sanupa tra di panakai deh tra huma aram 1 | sipay 1 | clun 1 | ri cam 1 | huma vavah kraun 1 | avak 5 | vunuk 2 | vvil 1 | njun 1 | vvaik 2 | klva 3 | cumlan 1 | alaun 3 | kunik 1 | kalicya 1 | sa vaun 1 | alauk 2 | huma para 1 | pandak 1 | knam 2 | nauk san 2 | huma kravav 1 ||
6. Dung Duong oleh Jayasimhavarman I (?)(Jacques, 66)
[c](1) ajna yan pu pov ku Cri Jayasinhavarmma-
(2) deva ka vriy yan pu pov ku Crindraparamec-
(3) vara yan pu pov ku Cri Haramodevi yan pu
(4) pov ku Cri Rudraparamecvara yan pu pov ku Cri Ru-
(5) dramoma tanday sarvvakaradana | ya siy ura-
(6) n nama mavriy uran klun yan pov ku si nih a-
(7) tha va tra top dravya yan pov ku siy ni uran nan sidah
(8) adhamapurusa annan nu lavuh di maharaurava naraka | api
(9) ca ya sei uran nama pasyam yan pov ku si nei atha va top dravya
(10) yan pov ku si niy uran nan sidah uttamapurusa nau svarggah
(11) pavargga | kevala yan pov ku si nei prayojana van drei udaka-
(12) nta sa ja pov | nei kuv lyan Rajakula karumviy rajan pu-
(13) nya nei pyoh di loka nei | siy uran vicesa nama pasyam punya nei
(14) kintu yan yam thuv guna nan | kuv kurumvei kukuh yan pu po ku Paramecvara ||
[d](1) [aj]na tasya …
(2) masan nan driy yan pov ku di yan | sei uran yan
(3) … samu nan uran nan sa juy papa kuv tra papa gotra kuv
(4) tra papa sakala satva avih tra velayah uran nan tuy panatijna yan
(5) pov ku Sri Jayasimhavarmmadeva maddan kuv lyan Rajakula uran nan sidah vuv dha
(6) … sidah sadhikam avicesana rei ya dom uran vanat tmuv svarggapavargga.
7. An-Thai (824S/902M)(Jacques, 254)
[b](7-9) Mutiy Day ksetram, Kravav ksetram, Vuyat ksetram, Glam ksetram, Duri ksetran, Vyauv ksetram, Klov Huviy ksetram, Jray ksetram, Tupan ksetram, Drain ksetram, Jalan Nauk ksetram.
8. Hoa-Que oleh Bhadravarman III (831S/909M)(Jacques, 266)
[d](1-8) … vanun vulan lima … udhaya nau nagara … vriy muni … andap yan pov ku si niy … yan pov ku … sarvvakaradana sarvva pat matandah ya siy uran mapamatah matandah niy, uran nan lac di naraka ya siy uran nama … pamatah matandah niy, uran nan nau dauk di svargga yatha ista driy //
(11-19) Yan pu pov ku si niy ranaksa uran vicesa tapah maanan driy yan pov ku di yan sandhya di yan pu pov ku Sricanabhadrecvara | kintu gap kamiy yan yaja mana yan pov ku si niy ka driy yajamana yan pov ku si niy pakna dharma niy siy sraun punya va kamiy pakna kan uran tapah vicesa sidah luniy napay hatu jen dah sunan uran tapah vicesa nan tanmada || uma Vandrauv nariy … tal huluv … avih human an ka ravuh di yan pov ku Cri Maharuda.
9. Nhan-Bieu oleh Indravarman III (833S/921M)(Jacques, 281-282)
[d] Niy dom huma yan pov ku Devalingecvara di Kumuvvel. Huma bhauk purak tluv pluv tijuh galauk, asiy nu sapluh jak, nariy san uran pagar pinan tuy andap sdan nau patal dandau vicesa | sumran daksina nam pluh galauk, asiy nu tluv pluh jak, nariy sim patal dva sumran dandau vicesa patal huma krain nan huma talavvar tluv rtuh sa pluh galauk, asiy nu dalapan pluh jak.
Niy huma danih tra nariy sim ptatal san pov acov vuna tijuh pluh tluv galauk, nariy dandau vicesa patal rumah yan sa rtuh nam pluh dva galauk. Huma vrjan avih lagaih di yan, nariy likuk dlai rumah yan patal dlai vandan, ruman dlai vandan patal dlai padan, nariy ajaun dlai nan nau gauk huriy tama avih nau, nariy dlai ajaun curaih patal ajaun dlai dandau rivuv, dlai pulav dandau rivuv, tum jalan viran.
Niy dandau tra, dandau rivuv, dandau rusa, dandau tlan, dandau ajaun curaih, dandau krain, dandau akjak, dandak kman, dandau tunit, dandau vicesa, tum nariy danauv rivuv patal stap uttara hajai yan pov ku Trivikramapura, ruman daksina hajai yan pov ku Trivikramapura patal stap har tanipar uran cvah nan nan tum nana vista lagaih di yan pob ku si niy.
10. Ha-Trung oleh Indravarman III (838S/916M)(Jacques, 273)
Kayagnimangalayute cakapatisamaye madhor asitapakse sastahe budhavare pravaravasantarttukale smin ||
prahtamabhava … ghatagate raviputre … tula … saurasuragurucandragate dhanusi … lagne ||
bhauma … makare [me]sabhrgujeccrimatindrakantecam satisthipat svabhaktya sadhvi Cri Indravarmmanrpe ||
Cri-Tribhuvanadevyah crih punyanam sthanam udhakirttih syat pratimalingo devo nityam Cri-Indrakantecah ||
11. Lai-Trung oleh Indravarman III atau Jaya Indravarman I (843S/921M)(Jacques, 229)
[b] (9-13) Siy uran yang manac tuy canapa niv asuv hitam asuv putih asuv mirah asuv pak mata avis ta ya nan acraya ina uran nan || Niy cakaraja kala vuh yap trih catvara-asta.
12. Jaya Indravarman I (887S/965M)(Aymonier, 28)
(2) di bhumicvari …
(3) Yan pon ku Cri Jaya Indravarman pu pon ku … Yan pu pon ku Civa …
(4) dharma pada Yan pon ku Cri vala …
(5) … pon ku Civa … pu pon …
13. Phu Thuan oleh Indravarman II/III (?) (kurun ke9/10M)(Jacques, 222)
Svasti, Nyi kanadha kuv pu pov tana raya yan ma …nan Sri Indravarmadeva yan sakala rajadhiraja di nagara Campa vriy yan pov ku Sri Bhagyakantecvura matandah sarvva-karadana kuv vriy yan niy pat pov kuv danay sandiy yajamana van niy kintu karana sandyam yan niy nan udakanna. Nan hetu kuv tat di yajamana niy, siy pu pov tana raya yan maputau andap niy, siy uran raya yan maraya andap niy, pu pov tana raya nan uran mapakna tuy tanatap kuv niy, pu pov tana raya nan nan uran raya tmuv punya di dalam rajya kuv tra di dalam rajya driy, tra tmuv pada yap u pov ku Siva. Vela uran raya masuvak top punya niy di yajamana niy, vela maklun kariy athava ma … vriy uran vukan klun driy uran nan nau avi(ci).
14. Po Klaun Garai oleh Paramesvaravarman I (972S/1050M)(Jacques, 165)
(3) … di cakaraja 792 kala pu po pulyan Cri Devaraja mahasenapati ya kumvan ya(n) po ku Cri Paramecvaravarmmadeva
(4) nan marai mak nagara Panduranga niy sau yan po ku Cri Paramecvaravarmmadeva riy | nan ra dndok vatuv div ala paga dun an sa driy vauh di dadan tu vuh avista pi cai
(5) ra mamvuk vaca tuy sakhya vala nan man kintu hetu dun an kevala tadgatamanasabatti yan po ku Cri Paramecvara sadakala man si je dun an padap vatuv nan paje Civalinga niy say an prayo-
(6) janak ranakirtti di loka niy tra prayojana siy mada pakan artma din an di paraloka du diy tra ||
15. Po Klaun Garai oleh Paramesvaravarman I (972S/1050M)(Jacques, 28-30)
[a] … navvan uran nagara Panran nei kintu du nuv dusta papakarmma nirvviveka sadaka-
[b] (1) la adhama di ya dom pu po tana raya ya na raja di nagara Campa lumik n(ei)
(2) marai na vai ka tal raja yan po ku Paramecvaravarmmadeva yan Dharmmaraja tra la du nuv ka a
(3) dhama paputau uran di nagara nei suhetu yan po ku Paramecvaravarmmadeva apramada upat ralo y[au] drei man si jen
(4) va vala marai karei bharuv ra ktap vala dadan paga ra vrei pu lyan cri yuvarajamahasenapati yank u maun yan po ku Cri Pa-
(5) ramecvaravarmmadeva dun an senapati pramula nau andap ra nvak nagara nei man ya do vala Panran din an ka mrsuh ra kyap jauh pa
(6) raspara sa pak san au dap di ya dom mahavivara guha nan cilara sarvva ka yan ativyuha man ra vrei vala tuy nau di dadan dadan dica man vala nan
(7) ka mak uran nagara Panran nei niccesa nan lamvaiuv kravav hulun liman avista suhetu yan po ku Cri Paramecvaravarmmadeva Dharmmaraja
[c] (1) man ra kah arddhabhaga uran din an amna vrei daut pajen nagara
(2) ra … nau vuh di dadan devalaya vihara kuti cala aranyacraya karana
(3) jane ra dharma padha la navvan pu lyan cri yuvaraja mahasenapati ra ndok vatuv di dadan vala padha du
(4) nan ra pratistha langaga nein an … di ajvan sauy sa muhurrti karana jayastambha tra hetu dun an civabha
(5) kti rei man hake uran nagara nei velayah mada mvoh cihna rupa langa nei mada vlom man kda pi anumana su
(6) dar janma jmai sdhama di ya dom pu po tana raya di nagara Campa ya majen andap niy nau.
16. Po Klaun Garai oleh Paramesvaravarman I (972S/1050M)(Jacques, 162-163)
[a] … sidah uran Panduranga niy kintu sadakala murkha da ya jhak buddhi papakarmma man ha artha nan uran Panduranga nei ka lo vvara clan adhama nan pu po tana raya nagara Campa dadan dadan raja marai tra | na vai yan po ku Sri Paramecvaravarmmadeva ya tu vuh yan po ku Paramecvara sakala ka putau jen po pu drei tathapi la uran Panduranga nein au papakarmma pavanun drei dak ha day a paputau ra kan di nagara nei rein an pi jen yan po ku Sri Paramecvaravarmmadeva ra va vala udyana marai palinyak nagara nei ka rein an ra vrei vala nau tuy mak uran Panduranga nei di dadan vivarasthana hutan ya vyuha nan di dadan cikhara parvvata huluv glai ya jlaun avih.
[b] tra vala din an nu tama mak di dalam guha di huk han di dalam luvan vatuv nu mak tmuv avista upak ka klah sa drei eh nan di cakaraja 792 hurei salapan vanun vulan pak vrhaspati vvora nan ra ndok vatuv sa drei sa vauh di dadan tu vuh vala ya marai nan avih bharuv ra mvuk pajen jayastambha pyeh ka va cihna ajna yan po ku Sri Paramecvaravarmmadeva ga nein an vela yah mada jayastambha ajna nei vlo man uran Panduranga nei eh kna so clon adhama tra kna siladhara tupak di pu po tana raya nagara Campa sadakala mon niccaya ||
17. Jaya Paramesvaravarman I (?)(Aymonier, 29)
(1) Yan pon ku Cri Jaya Paramecvara varmma deva turaiy vijaya rajan deva Kanya
(2) punah sthapana rupa pu pon tana raya nan vuh huma suar sa ndik di drav 300 jat
(3) huma udaya manron 9002 pluh jak nan tendon langau Hulu-
(4) n campa kvir lov pukam syam avih jen 55 carira candara svoer. Hu-
(5) lun krod sragik kanuk kron vvan maso ma 15 thei pirak 15.
18. Phu-Qui oleh Jaya Paramesvaravarman I (977S/1055M)(Jacques, 189)
(1) di cakaraja 977 nan kala icvaramurti sidah yan po ku Cri Paramesvaravarmmadeva santa-
(2) na Uroja ya cakravarttiraja di nagara Campa nei ra pratistha yan vihara Rajakula niy mulan
(3) tra ra paralap kalan ya san nan jen avista ga sav ra vuh uran maddan lumvauv kravav hu-
(4) ma nan samasta upakarana tuy devarccana panuja devata nei sada kala nau ||
19. Tiang Myson (978S/1056M)(Jacques, 125-127)
[a] (1) di linav dadan sthana avih ka syam samu purvvakala dhiluv mulan ya
(2) uran kmira sip u lyan cri-yuvaraja mahasenapati tmuv kala nau mak Cambhupurana-
(3) gara ruman savandah nei naca sthana avih | ra vuh uran kmira dinan dadan sthana bha-
(4) ndara yan po ku Cricanabhadrecvara nei tra ra vuh di yan vihara cala kuti vukan
(5) dadan sthana avista | sidah di sthana yan po ku Cricanabhadrecvara nei kintu ya
(6) … lakalpa man sthah voy si tmuv pratistha linga ganei | na dom pu po ta-
(7) na raya ya ka raja di nagara Campa lumik nei marai avista pu po tana raya dinan i
(8) tuv dah vuh yan ganei sthah pavitra tray an si vuh nan la dauk kan cihna tuv
(9) sei pu po tana raya ya ka raja di nagara Campa tata si di kik drei pu po ta-
(10) na raya ya gnan tmuv pratistha linga di sthana nei | yah senapati tra syan (s)ei
(11) gnan pratistha linga ganei | hetu pu lyan cri-yuvaraja mahasenapati nan ka …
(12) lakalpa tra sthah utsaha di dharma nan Civabhakti si jen gnan pratistha linga ganei
(13) (n)an vela yah sei pu po tana raya ya maraja di nagara Campa andap nei …
(14) senapati nan syam si pavrddhi yan po ku Cricanabhadrecvara nei tra kna si(ddhi … de-)
(15) vadravya nan samastabhandara devata nei paprayatna paniccaya tra kna si anusmara pu …
(16) … devata nei sadakala samu nan Icvaradevata sidah Yogisvara avih di atuspa-
(17) ndhya madauk udyoga niccinta bharuv mamvuh Icvaradevata nan manovijna(na)
(18) yah ka tal di yan po ku Cricanabhadrecvara nei man upak voy
(19) udyoga mvoh sakala ra pratyaksa Icvaradevata say an man na hetu
(20) jen uran loka nei avista kna si sudar bhakti yan po ku Cricanabhadrevara …
(21) … tuv dah uran nan raya phala si matmuv di loka nei tra di paraloka …
(22) ……
[b](1) avih hai samastapunyadana anekaprakara tuy agama nan si
(2) pu lyan cri-yuvaraja mahasenapati ka rajan avih | man pu lyan cri-yuvaraja maha-
(3) senapati clan dah carira nan bhoga nei sthah anitya nisprayojana tra clan (yan)
(4) (po) ku Cricanabhadrecvara nei yan paramadevata sakala di loka nei | man dun an clan
(5) (… ca) rira nei ka ma-avasana nau man dun an kmain cihnarupa dun an dauk kan sima na vija …
(6) kti di yan po ku Cricanabhadrecvara man di cakaraja 789 nan kala pu lyan
(7) cri-yuvaraja mahasenapati pratistha lingarupa dunan ra vrei nama anan Yu
(8) … ralingecvara karana dauk tuy pranidhana pu lyan cri-yuvaraja mahasenapati di …
(10) … (p)r(a)tijna marai sa ka pu lyan cri-yuvaraja mahasenapati ra vuh makuta …
(11) … bhrngara lumvay nan sitatapatra si ka alankara nan
(12) … m … vahuratnakantiy sanday brahmasutra nopu-
(13) … nanguh tuy upabhoga devata tra tuy karma ra-
(14) … (u)ran yan nrtya gita nan uran parivara nan samasta
(15) … (po) ku Cricanabhadrecvara tra nan si ya dom
(16) … nan avih tra nan yan lingarupa dunan tra
(17) … tran ra vuh hajai svon tralaun dadan sthana tu(y)
(18) … ira bharuv pajen hajai svon tralaun padan
(19) … sa angap ratnarapula vrksavicesa nan ma
(20) … ku Cricanabhadrecvara sat al Sinhapura tra rap u
(21) … nay an po ku Cricanabhadrecvara ya dau
(22) ….
20. Tiang Myson oleh Harivarman II (?)(Jacques, 123-124)
[a](1) nagara Campa niy hetu catrumandala ka nu tama na dauk
(2) putau nut ok ya dom sananguh rajacri nan devadravya avih tra nu pali-
(3) nyak rumah yan vihara cala kuti aranya nan grama dadan sthana nan acya
(4) gaja rata padati go mahisa tra nan samasta vijankura ka lanyak nirinmula avih
(5) …I dadan pramana nagara Campa tra nu palinyak di yan po ku Cricanabha-
(6) drecvara niy tra nan ya dom yan si pu po tana raya dhiluv ka
(7) pratistha di bhandara yan po ku Cricanabhadresvara nei tra nu palinyak ya dom uran yan nrtya
(9) [gi]tan an … taun nan uran yan parivara nan hajai … dadan …
(10) … Cricanabhadresvara nei
(11) ka sunya nau upak tmuv panuja samu lumik nei tra man yan po ku Vijaya Cri
(12) Harivarmmadeva yan Devatamurrti nan ka ra putau man ra palinyak ya dom
(13) (cat)rumandala din an nirmmula avih nau dinagara Campa … ka varuv ra pasyam yan po ku Cricanabhadresvara … angap anvak kumvrak rahatap di pradu …
(15) nan | nan mahotsavatraya … va varuv yan po ku Vijaya Cri Harivarmmadeva
(16) ndok rajiji yan po ku Crisanabhadresvara tuy tanatap maharsih dhiluv rai
(17) vuh asta dalana si ka alankara nirmmita nan suvarnna raupya vicitra pak
(18) (p)rakara nan rajacihna vukan di pak yan po ku Cricanabhadresvara ka varuv
(19) ra pajen … cvan tralaun nan samastavijankura … vikirnna …
(20) (na)gara Campa ka syam purvvakala dhiluv mulan man yan po ku Vijaya Cri Hariva(rmma)-
(21) deva ka rajan abhiseka tuy … pu po tana raya yan.
[b] Utkrstaraja parisamapta avih man yan po ku Vijaya Cri Harivarmmade-
(2) va ka santosa nirakula dauk anguy rajaparibhoga man navvan pu lyan
(3) cri-yuvaraja mahasenapati tra dunan sahodara yan po ku Vijaya Cri Harivarmma-
(4) deva dunan vaidagdha tuv anekaguna gunasampanna dunan yan agrasenapati
(5) dauk kan ranakya hitahitaloka di raja yan po ku Vijaya Cri Harivarmmade-
(6) va man dunan ka tuv dah yan po ku Cricanabhadrescara nei ya adidevata ka
(7) vah sthana lingyak cunya nau man dunan punah yan po ku Cricanabhadresvara nei mu-
(8) lan tra nan ya dom yan si pu po tana raya dhiluv ka vuh dauk di bhandara yan
(9) po ku Cricanabhadresvara nei ya karun avih mulan tra mada si rahatap prasada
(10) nan tumvrak tra mada si raralap pajen kalastha mulan tra mada si rahatap (p)ra(sa)-
(11) da nan anvak tra raralap ya dom vumvon nan torana dadan sthana di bhandara ya(n)
(12) po ku Cricanabhadresvara ka jen syam avih mulan tra pakara punah yan nan …
(13) di dadan pramana nagara Campa avih tra ra vuh samasta sanaguh tuy upabhoga
(14) devata nan uran yan nrtya gita nan anataun nan panuja mulan samu purvva(ka)-
(15) la dhiluv ra punah cala kuti aranya di dadan pramana nagara Campa avih tra vi …
(16) … vantara si upak ra angap dhiluv la ra paangap cala ra paangap tutva vuh viran
(17) vvara rapula samasta manula dadan sthana avih tra ra vu(h) udakanna di dadan sthana di nan
(18) dauk satkriya si pu lyan cri-yuvaraja mahasenapati ka angap nan hetu …
(20) … punah dhiluv man ka rapan caka dauk di yan po ku Cri Vijaya Sinhecvara.
21. Kepingan Myson (1003S/1081M)(Jacques, 116-119)
[a](21) (I)canabhadresvara pu po ku la ka cunya pak tmu panuja tray an pu yuvaraja patimvin uran Sinhapura vrei
(22) auk nrap sthana panap padai vrei yajna nitya nan punah vumvon pajah jalan mula than purvvakala mulan vrei
(23) nakti rai nitya sadakala nan vuh dravya makapun dasa dasi na carira dho Mahecvara na nan samastabho-
(24) gopabhoga di yan pu po ku Cricanabhadresvara pu po ku ka samrddhi than purvvakala mulan po yan
(25) … avih ni … n tatpara nan kaya vak dhata ||
[b] Cri | mada pu po tana raya sa driy sidah
(2) yan po ku Cri-Harivarmmadeva ciy Than
(3) candyam yan Visnumurtti marai jen di Kramukava-
(4) nca vayaun pinan ya utkrstajati di nagara Campa
(5) niy du nan tra mada vattrinca laksana saunda-
(6) ryya rupa makna nan nan samastaguna paripu-
(7) rnna sidah catusastikalavidya tra dunan thuv
(8) vava caturupaya sidah sama dana danda bheda tra
(9) dunan samartha raya buddhi dnan thlan samastakaryya
(10) avista nan tanatap hitahita tuy dalam a-
(11) stadaca margga vyavahara nan di samata va
(12) samu svabhava yan dharma pratyaksa di loka niy
13) tra dunan tejo karuna di sarvva bhava niy nan ra-
(14) jan punya dana ahoratra huriy malam sada-
(15) kala man tra dunan thuv sarvvayudha mahacura ra-
(16) ya viryya gnan palinyak catruvargga di sa-
(17) marabhumi tal sapluh dva vvara tra kintu dunan tmu-
(18) v huluv pu po tana raya nan hulu sena-
(19) pati yan vira purusa di samarabhumi dinan
(20) nan tanan dun an kariy jen dalapan vvara
(21) tra dunan ya pajauh vala Kamvujadeca di
(22) Somecvara nan mak putau ya pu po vala
(23) nan sidah yan po ku Cri-Nandavarmmadeva pa-
(23) hudip jen senapati dunan mulan tra dunan
(25) ya pajen rumah mula nan nagara Campa niy
(26) mulan kala janah kalih man nagara Campa nan
(27) rumah mula niy ka jen sampurnna samu svabha-
[c](1) va kalamkrti yuva mulan bharuv dunan jauh anguy rajyopabhoga muy ya … nda
(2) dun an man hetu dun an thuv dah yan po ku Cricanabhadresvara niy yah yan po ku Parame[cvara]
(3) sakalapratyaksa (d)i loka niy tray an po ku Cricanabhadresvara niy la ka linya-
(4) k samasta ya dom bhogopabhoga avista nau hetu kalih (m)an si jen dunan ma-
(5) rai bhakti kukuh yan po ku Cricanabhadresvara niy ra vuh ya dom dravya li tmuv di (s)o-
(6) mesvara nan dravya vukan makapun hemakoca ya makna nan caturmmukha si karavika
(7) pradap nan ya dom ratna ganan tra ra vuh rata … ka alankara nan mnvak yavanak pra-
(8) kara ganan tra ra vuh makuta ratna kantheya dva | kami pak | kalaca mah dva | vrah kala mah dva |
(9) vrah kalaca pirak dalapan | suvauk panuja pak | suvauk pirak dalapan | …
(10) pirak dalapan | tapanah pirak dalapan | tralay pirak kluv | sanraun pirak dva | pali-
(11) gah pirak pak | hop pirak dva | von pirak dva | mayor mah sa | mayor pirak
(12) sa | havvai mah sa havvai pirak sa | tralai …n dva paligah languv sa | lusun
(13) kayuv candana sa | haluv kayuv candana sa | tra ra vuh uran … dadan
(14) prakara makapun … dasa dasi jen sarutuh driy nan go
(15) mahica gaja maddan samastabhoga vukan pak yan po ku Cricanabhadresvara niy
(16) kala cakaraja 1002 mulan tray an po ku Cri-Harivarmmadeva yan Madhavarmu-
(17) rtti nan ra ha vara pah mik ka tal pavuh la carira dunan man tra ra mvoh pu lyan Cri-Raja-
(18) dvara yan atmaja anak dunan jesthaputra utkrstasantana nan mada rajala(ksa)-
(19) na nan grha sampurna jen si raksa raja di nagara Campa man dun an vriy krauv
(20) di ya dom sadhujana pandar abhiseka pu lyan Cri-Rajadvara nan jah dunan anak raja dip u lyan
(21) Cri-Rajadvara nan vriy (na)ma anan yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva kint(u) kala pu lyan
(22) Cri-Rajadvara nan tama raksa raja dunan vala svabhava mada salapan thun jmah man navai si
(23) senapati nan vala avista randam tu pak chay yan po ku Cri-Harivarmmadeva vriy
(24) janah pamak raja di anak nan man dunan dok yogaddhyana Civaradha tuy
(25) ista paka dunan pranaparityaga vac di vatau nan yogaddhayana nan sarvva-
(26) kala cakaraja 1103 man ya dom antahpurika dunan yan rajaputri nan
(27) me lyan vukan jen sapluh pak driy ya matai tuy dunan kintu amna
[d](1) praveca amna kvar asthicesa nan …
(2) pa matai driy di samudra hake ya hudi-
(3) p vlom laya nan prativrata sadhara dauk ra-
(4) jan punya kan dun an sadakala ||
(5) ||svasti|| mada po yan pu yuvaraja sa ya
(6) nama on Dhanapatih Grama apal yan pu yuvara-
(7) ja nan ka nau nagara Kamvujadeca pu po tana raya
(8) Kamvujadeca ka snehemana vriy do(m) bhoga da-
(9) n yan pu yuvaraja dauk anu di nagara Kamvujadeca pu po
(10) tana (ra)ya Kamvujadeca tmak nagara Malyan adhama vrei yan pu
(11) yuvaraja va vala Kamvujadeca nau mak kluv vyarajai tmu nagara Ma-
(12) lyan ndap tupak di pu po tana raya Kamvujadeca randai aran sarvva
(13) na huma padan avih ka adhama pu po tana raya Kamvuja-
(14) deca dhai vrei yan pu yuvaraja va vala Kamvujadeca rai mak nagara di-
(15) nan tmu ndap tupak di pu po tana raya Kamvujadeca pu po
(16) tana raya Suryyavarmmadeva ka adhama di pu po tana raya
(17) Kamvujadeca pu po tana raya Kamvujadeca dhai vrei yan pu yu
(18) [varaja] va vala Kamvujadeca rai mak tmu pu po tana raya
(19) (na)n di kman putau Ajna ku adhama mulan panan man maravati
(20) truh tal Pidhyan pu po tana (ra)ya Kamvujadeca vrei yan pu
(21) yuvaraja va vala Kamvujadeca mulan rai mak tmu putau
(22) Ajna po ku mak hudip van au nagara Kamvujadeca than
(23) ista pu po tana raya Kamvujadeca pu po tana raya
(24) (Kamvujadeca) … h than viryya yan pu yuvaraja nan prasada vrei
(25) … p(u)tra vyak uran nagara Campa dauk than … un mu
(26) (lan) … than yan pu yuvaraja mahadharmma ha … thu dah yan po (ku)
(27) Cricanabhadresvara pu po ku ya anca yan po ku Paramecvara ya
(28) prasada vrei tu yatha ista uran ya bhaktih sadakala yan po ku …
22. Po Nagar oleh Paramabodhisatva (1006S/1084S)(Aymonier, 33-36 dan Bergaigne, 80)
(1) Svasti. Mada pu pon tana raya sa drei sidah yan po ku Cri parama bodhisattva …
(2) raksha rajya di nagara campa di janoeh kalih pan ten tama mak yan pu rudra varmma pali-
(3) nyak nagaga campa ruman jumvuv truh … nan moen nagara campa ka je(n) kalih
(4) sapluh nam thun. Moen mada uran ka nu putau sa pluh drei di dalam pramana kalih nan …
(5) … criparamabodhisatva …
(6) … nagara campa … nagara campa …
(7) … vijaya … amaravati … panram …
(8) … campa … nagara panram … panram …
(9) … nagara panram …
(10) … nagara panram … nagara panram …
(11) … criparamabodhisatva … nagara campa …
(12) … nagara panram … panram …
(13) prasada …vala … dharmapada … criparamabodhisatva
(14) … senapati … hinamaddhyottama … samastadravya …
(15) … vala … vala … criparamabodhisatva … ekachattra
(16) … bhajyopabhoga … yampu nagar …
(17) … yampu …
(18) …
(19) … kanthamali … yampu stri … garbbhala
(20) kshmi … jeshtha … criparamabodhisatva … yampunagar
(21) … criyuvaraja … jeshtha putra … criparama-
(22) bodhisattva … yampu …
(23) … yampunagar … yampu … karanakirttidine
(24) man nan dravya vukan nana prakar pak yam pun agar nan yan pu aneh karana kirtti di lo-
(25) ka nein an phala di paraloka. Kala caka rajah 1006.
23. Kepingan Batu Myson oleh Jaya Indravarman II (1010S/1088M)(Jacques, 128-130)
[a](1) Cri | mada yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva ciy Vak ya anak yan po ku Cri
(2) Harivarmmadeva ciy Than candyam nan ka ra raksa raja parimana ekamasa man hetu yan po ku Cri
(3) Jaya Indravarmmadeva nan vala svabhava vlom kan pyan thuv hitahitavastu si maraksa raja tra dunan
(4) ka avih pala karma upak nyaya nan raksa raja tra man yan po ku Sri Jaya Indravarmmadeva nan
(5) nan ya dom senapati brahmana hora pandita kalpacaryya maddan antahpurika yan po ku Cri Ha-
(6) rivarmmadeva avista vivekana myan siy yan jen si raksa raja man ra mvoh pu lyan cri-yuvaraja
(7) mahasenapati ciy Pan cralaun myak prana yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva ya
(8) adiy yan po ku Cri Harivarmmadeva nan mada rajalaksana sampurnna tuy nyaya pu pov
(9) tana raya cakravarti tra du nan thuv hitahitavastu dharmma tyaga satyavaca karuna di sarvvabhava ni-
(10) y avista rah paksapata gnan raksa raja si jen ya po ku Cri Jaya Indravarmmadeva ya kumva-
(11) n pu lyan cri yuvaraja mahasenapati nan brahmana ksatriya pandita hora kalpacaryya
(12) maddan ya dom antahpurika avista ekarthapada ya va aneka ya dom cubhavastu nan sananguh ra-
(13) jacri avista nau po pu lyan cri yuvaraja mahasenapati avih … ka vriy raja … nan yan
(14) po ku Cri Paramabodhisatva dauk raksa raja tuy tanatap vidhih tray a dom senapati bra-
(15) hmana pandita hora kalpacaryya avista … yogya picita vriy yan po ku Cri Parama-
(16) bodhisattva niy ma … nan yan po ku Cri Paramabodhisatva tuy samvandhana artha nan tra saru-
(17) k yan po ku Cri Paramabodhisatva niy mahadharmma gnan clan parartha paklah ya dom uran ya la-
(18) vaih di apatkala si ya dom po puv tana raya vukan danda vuh si dadan yan padan hajai sva-
(19) n vriy nau tuy hinamaddhyottama mapadai padina du hu mulan tra yan pu ku Cri Parama-
(20) bodhisattva nan ya vriy bhogopabhoga kan senapati nan ya dom uran nagara Campa
(21) ka nirupadrava svasti dauk samu purvvakala mulan tra yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva
(22) ciy Vak ya kumvan yan po ku Cri Paramabodhisatva ka vau dhiksa anguy sukha-santo-
(23) sa tuy yatha ista mulan tra yan po ku Cri Paramabodhisatva dah hake du pov
(24) ya maraksa raja di nagara Campa andap niy man yan po ku Cri Paramabodhisatva payva-
(25) r dharmma nan tanatap maddan sakalavandhuvargga yan po ku Cri Paramabodhisatva di du o-
(26) v sadakala.
[b](1) Cri || mada pu po tana raya sa driy sidah yan po ku Jaya Indravarmmadeva ya paramarajadhi-
(2) raja vik sthana janmotpatti di lamvin Campapura yan utkrsta ubhaya paricuddhi santana tra yan
(3) po ku Cri Jaya Indravarmmadeva nan tra mada vattrincalaksanasampanna makna nau nan sau-
(4) ndaryya rupa abhinavayauvana samarthya catura suguna sahajajaticura sarvvayudhakucala ma-
(5) haparakrama gnan paslyan ya dom ripuvargga sadakala tra thu tatvajnana sahita makna nan paramarthava-
(6) stu upak ahankara tra dunan canticitta karuna di ya dom sarvvabhava nei tra dunan mahatyaga dhairyya ga-
(7) mbhirabuddhi tra dunan ka vava sanamu di trivargga sidah artha dharmma kama upak vik paksapata tra dunan vava caturu-
(8) paya sidah sama danda bheda upapradana di catrumandala mitramandala udasinagana klu
(9) yathakrama tra dunan ka paslyan sadarivargga sidah kama krodha lobha moha mada matsaryya
(10) tra dunan thu sadgunyabhipraya tra dunan ka tatap tu manumargga ya sapluh dalapan prakara tra mu-
(11) lan tra sidah di kaliyuga nei kintu yah mahapurusa nan ka tmu rajaparibhoga nan guna sa prakara
(12) man tathapi kalih ka va purusa nan mohapramadana nak lupa yogaddhyana samadhi na dharmmapunya para-
(13) hitahitayogyayogyakaranama pajen yaca kirtti nan pandya ka atma drei di loka nei nan paraloka
(14) na si yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva ka mada sampurnna nan guna nan tra ruman dunan ka tmu rajaparibhoga man dunan
(15) ka thu dah carira nan paribhoga nei … anitya man si jen dunan kevalasadhara utsaha di yogaddhyanasamadhi
(16) vava dharmma sadakala punah mulan tra sidah nagara Campa nei kintu ka lingyak cunya ka ra nau hetu canapana vai ta-
17) thapi si yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva yan Devatamurtti nan ka pajen nagara ruman jumvuv patruh tal rilvai ka syam
(18) samrddhi samu purvvakala mulan tra ra vuh vihara Cri Indralokecvara di Tranul-vijaya ra vuh samasta upabhoga devata nan pa-
(19) ripurnna tra ra punah ya dom devata vukan avista ra vuh suvarnnakoca nan rajitakoca maddan hemamukhamaku-
(20) ta dadan sthana devata dinan tra ra vuh uran nan lumvau kruvav nan samasta upakarana panuja devata dinan man ya dom
(21) devata dinan ka samrddhi syam tmu panuja dhay purvvakala mulan man ya dom sarvvajana caturvvarnna sidah brahmana
(22) ksatriya vaicya cudra avista ka pramuditamanasa ran di yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva nan samu
(23) svabhava candraditya paran pundirika-vuna bhiresa nan kumuda-vuna supara rei || yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva dunan
(24) ya Icvaramurtti ka thu dah yan po ku Cricanabhadresvara nei yah Icvara sakala pratyaksa di lo-
(25) ka nei man ra panap suvarnnakoca sanmukha makna nan nagabhusana maddan ratna ranjita si ka nivandha di cikha-
(26) ra makuta di nan kintu lac urddhvakoca nan mada hemav vicitra si ka pajen adhara urddhvamukha bva nan nan inata su-
(27) ryyakanti sa khanda si ka ikak | di hulu makuta nan mukha pumvran purvva mada mata manikya sa si ikak
(28) | di hulu mkuta nan nan nagarajabhusana daksinottarapurvva mukha nan nan mata nila pak si ikak | di mata nagara-
(29) ja nan di hulu makuta pumvran daksina nan mata manikya sa si ikak ganan | di hulu makuta pumvran pa-
(30) ccima mata pusparaga sa si ikak ganan di hulu makuta pumvran uttara mata uttaratna sa si ikak ga-
(31) nan pina vanaak koca mah nan | 314 thil 9 dram | vanaak mah sanmukha nan nan maku-
(32) ta dinan maddan nagaraja bva nan nan adhara urddhvamukha nan rei | 136 thil avih jen | 450 thei 9 dram | cakaraja 1010.
24. Batu Myson oleh Harivarmadeva III (1036S/1114M)(Jacques, 133-134)
(1) svasti || di cakaraja 1036 || kala yan po ku Cri Harivarmmadeva ya kumvan yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva da …
(2) mvoh yan po ku Cricanabhadres(v)ara nei ka run hanatap upak chay purvvakala tray an po ku Cri Harivarmmadeva ra panap anvak tumvrak rap aha-
(3) tap say an punah say an tra ra panap anvak pirak ra hatap mulan di raja nan jen dva vvara hatap prasada yan po ku Cricanabhasres(v)ara tra ra
(4) vuh suvauk mah sa sarutuh salapan pluh thil pirak srakvak nu pak pluh salapan thil dradik mah san am pluh dva thil taliy mah tijuh tal pradap mata dva
(5) pluh dva thil dalapan dram paduh mah sa paun kluv pluh thil pirak srakvak nu pak pluh thil tralay mah sa salapan pluh dalapan thil kluv dram sanraun mah
(6) da(lapan p)luh dalapan thil [dalapan] dram vrah kalaca … kara mah sa ayan mah sa pak pluh na[m] thil pi[rak srakvak n]u sarutuh thil ra [pe]
(7) nda pak rutuh thil sanraun pirak kluv panda kluv rutuh dva pluh thil mah huluv sanraun dva thil in amah li …klu(v)
(8) salapan dram pirak salapan rutuh dalapan thil pirak si pa … prasada itu man sa rivuv sa rutuh salapan thil ||
25. Tiang Myson oleh Jaya Indravarmadeva III (1062S/1140M)(Jacques, 135 dan Bergaigne, 80-81)
[a](1) cakendre vela jen janma vasu-yama-kha-rupe na vel (de)varaja candra-vinadyu-
(2) citancu ka vila yuvarajah carah-vana-khenduh vuh jan Saddharma … dyu-vasu-kha-caci tmu raja
(3) soma-rttu-khaikah lan kavya na saryyavancah yama-rasa-kha-caci sthapya Cricana paun
(4) nan @ jah jen bhupa Uroja jen narapati … dana Bhadravarmma anan jah nan jen Jaya Sinha-
(5) varmma si pradhanasadyah ka kluv vvara jen tal yan niy hitu mvoh vanuh khajara man
(6) jen Indravarmma pricay rai tnap sarvvapanyam di Campa ri arak jah pak si uran janma tra ||
[b](1) rajapanditapadya | Cri …
(2) ….
(3) purvvanama Cri Brahma[loka] …
(4) … Cri Bhadrecvara …
(5) … cirnna prasada …
[c](1) svasti | mada pu po tana raya rajadhiraja sa driy sidah yan po ku Cri Jaya Indravarmma ciy Harideva
(2) uran Sakan-vijaya dunan ticauv yan po ku Cri Harivarmmadeva ya paramarajadhiraja tra dunan atmaja … yan po
(3) Cri Jaya Harivarmmadeva yan mahadhikaraja tra dunan anuja adiy yan po ku Cri Paramecvaravarmmadeva ya a-
(4) dhiraja tray an po ku Cri Jaya Indravarmmadeva nan tra mada tratrinca laksana sampurnna …
(5) nau nan abhinavayauvana saubdaryya nan prthuvala curabhimana … thuv sarvvacastra …
(6) … dudhara vidagdha di tatvajnana dadan margga tra dunan visarada dunan thud ah carira nan rajyopabhoga niy anitya …
(8) … sukirtti pyauh di loka niy sadakala man punah mulan tra pu [po tana raya] …
(9) … nan … yan po ku Cricanabhadresvara ni ya mula nagara Campa man dunan nama …
(10) … bhoga pak yan po ku Cricanabhadresvara niy kala cakaraja …
(11) … (a)dharma madhyama pancamangah rupaikah dva …
26. Kuil Po Nagar oleh Jaya Indravarmadeva (1065S/1143M)(Bergaigne, 80-82)
(1) Svasti … bhupa … bhadravarmma nripah … jaya sinhavarmma nripa … indravarmma … cricana … linga … catru …
(2) murtti-dve-khe caci jati caci-cara-kha-rupe … devarajah vanah-vanamvaraikah caka … yuvarajah nabhah-kosha-khenduh … saddharma .. caci-rasa-kha-caci raja dve-sha-dyu-induh … cricana vedartu-kha-caci … cricanavishnuh.
(3) … bhupa vicitrasagara … linga kauthara …sunya-sunya-carah-nabahah-tahu-girih-murttih … caka icah … civalinga vyoma-rasa-khekah nripa … pakshah yuge … crijayaindravarmma … vanah-rasah-khendu …
27. Kepingan Myson oleh Jaya Harivarman I (?)(Jacques, 145-146)
[a](1) svasti | mada … sidah yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva ciy Civa-
(2) nandana anak yan po ku Cri Paramabrahmaloka ya Brahmaksatra ticauv yan po ku Cri Rudraloka …
(3) murtti Mahotkrstaraja tra yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva nan utpatti jen di Paramasundari devi sidah pu vya [nai Jinjyan]
(4) di uran Ratnabhumivijaya Santana yan po ku Cri Paramabodhisatva ya adhikaraja tra yan po ku Cri Jaya Harivarmmade-
(5) van an paramasaundaryya rupa makna nan vatrincalaksana sampurnna slaum tuy arthapuranacastra si ka praca[sta]
(6) di purvvakala rai tray an po ku Cri Jaya Harivarmmadeva nan catura vidagdha di catussasti kala vidya makapun vya(ka)-
(7) ranacastra patruh tak paramarthatattvajnana tra yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva nan mahaprthuviryya prathita …
(8) n patutara samartha di sarvvayudha curabhimana paslyan samasta ripuvargga (d)I samasta samarabhumi tra di kala yan po ku
(9) Cri Jaya Harivarmmadeva nan nau daksinandeca pu pov tana raya Kamvujadeca vriy Cankarasenapati ya pradhana di ya
(10) dom senapati mada nan valagana dak Sipakhya-pramana tak ndok mrsuh di tanrn Rajapura yan po ku Cri Jaya Ha-
(11) rivarmmadeva nan ka vunuh Cankarasenapati nan sakala Kamvujasenapatigana mada nan ya dom vala dinan matai ndi-
(12) p samarabhumi nan dak Thu-pramana di janah nan pu po tana raya Kamvujadeca vriy vala sahasraguna nariy dhi-
(13) luv tal ndok mrsuh di tanrn Virapura mulan yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva ka sanhara Kamvujavalagana
(14) dinan avista di samantara nan pop u tana raya Kamvujadeca abhiseka paputau ksatriya sidah ciy Haride(va)
(15) ya paramabharyyanuja adiy san driy pa ka vriy vividha senapati va aneka Kamvujavalagana raksa
(16) ciy Harideva tal putau di nagara Vijaya yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva gulac tal Vijaya mulan dva pa[ksa]
(17) nan ndok mrsuh di tanrn Mahica yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva ka dagdhikarana pu po tana raya nan
(18) nan sarvva Campa Kanvuja senapati mada nan Campa Kamvuja valagana din an matai avista bharuv yan po ku Cri Jaya
(19) Harivarmmadeva drn rajya tuy paramarajadhiraja di vela nan | pu po tana raya Kamvujadeca ka thuv rah ciy Ha-
(20) rideva ya adiy san driy nan sakala senapati mada nan sarvva vala driy ka matai niccesa di va
[b](1) … [vi]ryya yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva man navvan …
(2) … truh tal pavandah gamvaun hetu ya nan samipadeca Vijaya pu po tana raya …
(3) cala Kiratarajagana dinan pa ka avista nan habaya patavun ya dom … vivavrnda …
(4) rnna sarak tanrn ruman glai daksina paliy slay tra … glai vatta …
(5) mrsuh yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva tayap Kiratagana dinan ndauc paraspara …
(6) Kiratarajagana paputau Vancaraja ya daranuja adiy san driy di nagara Madhyamagrama kula di yan po ku …
(7) Harivarmmadeva va vala tungoh mrsuh vunub Vancaraja di jvak mak Kiratagana dinan ndap avista …
(8) raja putau Yvan hetu tmak dah Kamvujaraja dak pavighna yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva …
(9) viryya prabhava driy ka paputau uran Campa sidah Vancaraja vriy aneka Yavana
(10) … nan Yavanavala ya parakrama curabhimana catasahasra mada nan nalay sa ravuv …
(11) lama na pariah tunoh samakirnna harak dan vap tadrn dalva nan tadrn …
(12) yuddha man yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva tra la proddrsta va ya dom vala viravr …
(13) paksa nan ghora yuddha yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva ka sanhara Vancaraja nan sa …
(14) Yavanavala matai dak si sankhya pramana hake ya klah di manatai nan yan [po ku Cri Jaya Harivarmma]
(15) deva ka mak vuh di yan di sadan di son nan vriy jen hulun uran Campa dadan driy tuy ya …
(16) nih nan yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva pratistha linga di Mahicaparvvata yan Tdah yan vuh kan yan po ku
(17) Cri Paramabrahmaloka ya ama dunan | yan uttara nan vuh kan p(u) vya nai Jinjyan ya ina dunan | yan …
(18) nan vuh pratimarupa kan carira dunan | punah mulan tra kala yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva utpatti …
(19) dajah vuh yan Cricanabhadresvara pratijna dah mavuh yan di cak Vugvan ni hetu yan po ku Cri …
(20) vakmyan patapat dal pratijna nan si jen pratistha pratimarupa dunan di cak Vugvan … [yan]
(21) [po] ku Cricanabhadresvara mulan ||
28. Tiang Myson oleh Jaya Harivarman I (?)(Jacques, 149)
[a](5) … kau yan po ku Cri Harivarmma-
(6) deva ciy Civanandana anak yan po ku Cri Paramabrahmaloka suhetu mvoh paramadevata ni ka cunyakara nan run prasada ni avista suhetu paracakra avama-
(7) na si jen kau punah prasada sis yam tan purvvakala mulan tra kau ka rajan rajataprasada dalam prasada ni mulan nan vuh sarvvabhogopabhoga di devata ni tra nan sarva pu po
(8) tana raya ya madrn rajya di nagara Campa kna si bhakti devata ni nan savahyabhyantara linav dalam satai saruk devata ni gnan prasada di lokadvaya niccaya | su-
(9) hetu nan si jen kau sidah yan po ku Cri Harivarmmadeva cei Civanandana bhakti devata ni nan craddhamana sa dadan kata.
29. Kepingan Myson oleh Jaya Harivarman I (1079S/1157M)(Jacques, 140-141)
[b](23) nyi dom sthana huma di nagara Campa si yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva vuh di yan po ku Cri Harivarmmecvara | huma Salamvan
(24) ruman varak kraun Sinhapura trah tal glai Lak samasa … huma singol.
[c](1) dva rutuh jak avih jen kluv rutuh ti-
(2) juh pluh jak nan tando languv | huma
(3) di paliy Gunaum ruman varak huma yan
(4) po ku Cricanabhadresvara lakyak tu
(5) dhaun huriy vanun trah tak pali-
(6) y nan huma makik sa rutuh lima
(7) pluh jak huma sinjol sa rutuh
(8) lima pluh jak avih jen klu rutuh ja-
(9) k nan tando langu huma di paliy
(10) Bhauh ruman gah huriy tama jalan
(11) raya sakyak glai praun nan trah tal
(12) thvai glai varak sauk tal ravaun raya
(13) dart al dandau Bhauh say an | huma makik-
(14) k kluv rutuh jak huma Malau sa-
(15) rutuh jak huma satam sa rutuh ja-
(16) khuma sinjol lima pluh jak
(17) avih jen lima rutuh lima pluh jak
(18) nan tando langu | huma dig ah varat pa-
(19) liy Sukintut dah tanrn huma makik-
(20) k sa rutuh jak huma malau lima
(21) pluh jak avih jen sa rutuh lima pluh
(22) jak nan tando languv | huma di Njran
(23) ruman dhaun huriy tama nan trah tal
(24) crauh huriy vanun dad plaum aram nan
(25) sauk tal dhaun huriy tama mulan.
30. Batau Tablah (1082S/1160M)(Bergaigne, 83-84)
(1) … crijayaharivarmmadeva … civanandana … ratna bhumi vijaya …
(2) … crijayarudravarmmadeva … kshatranvaya … 1067 … caka
(3) raja … decavijaya … crijayarudravarmma
(4) … panduranga … crijayarudravarmmadeva …
(5) … panduranga … vishnumurtti … panduranga …
(6) … nagara campa … 1067 … cakaraja … vala kamvuja
(7) deca … valavijaya … panduranga … 1080 … cakaraja … vala kamvujadeca … va-
(8) lavijaya …
(9) … 1081. … cakaraja … harideva …
(10) … nagara campa … valavijaya …
(12) … 1083 …cakaraja …
(13) … 1088 …cakaraja …
(14) valagana … vijaya …
(15) … 1092 … cakaraja …
(16) … jayaharilingecvara.
31. Kuil Po Nagar oleh Jaya Harivarman I (1092S/1170M)(Aymonier, 41-42 dan Bergaigne, 86)
(1)-(2)?
(3) Yan po ku Cri Jaya Harivarmmadeva ciy civanandana uran ratna bhumi vijaya anak
(4) yan po ku Cri Jaya Rudravarmmadeva pu pon tana raya nan ka paslyan catruvargga makapun
(5) kanvuja yavana vijaya nan uttara dica makapun amaravati nan dakshina dica makapun
(6) panduranga nan paccima dica makapun randaiy mada nan mcleccha vukan avista suhetu
(7) pu pon tana raya nan ka tmun jaya sadakala moen si jen vuh aneka bhogo
(8) pabhoga kan yan pu nagara devi ni kalacaka raja 1092.
32. Kepingan Myson Jaya Indravarman IV (1092S/1170M)(Jacques, 153)
[a] namac Civaya
(1) svasti || mada pu po tana raya sa driy sidah yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva ya adhikadeca si pracasta dah Gramapu-
(2) ravijaya pu po tana raya nan ya prathama drn rajya nan lokamangala viyagcagra pu po tana raya nan prthuvala viryyabhimana kuca-
(3) la di sarvvayudha gnan paslyan ripuvargga di ranamandala vidagdha di savvacastra makapun vyakaranacastra horacastra thuv samastatattva-
(4) jnana makapun mahayanajnana | saundaryya rupa adhikatara utsaha raksa bhava nan caturupaya sidah sama dana bheda danda ku-
(5) cala di sarvva tanatap tuy makapun naradiya bharggaviya dharmmabhirata vrei dana kevala randam sadhujanagana pu po tana raya nan ya
(6) pratisthana yan po ku Cri Vuddhalokecvara yan po ku Cri Jaya Indralokecvara Bhagavati Cri Jaya Indrecvari di Vuddhaloka-
(7) vijaya nan Bhagavati Cri Jaya Indragauricvari di Cri Vinayaka pu po tana raya nan hetu ka thud ah yan po ku Cricanabhadresvara
(8) po pu ku nei yah anca yan po ku Civa sakala di loka di gnan prasada tu yathesta uran yang bhakti sadakala pu po tana raya
(9) nan vuh sarvvadhana nan sarvvabhogopabhoga di yan po ku Cricanabhadresvara pu po ku ni prayojana samrddhi bhanakti dadan ka-
(10) la | prathama vuh suvarnnakoca vanaak nan 137 thil pirak prakvak koca nan 200 thil pradap sarvvaratna makapun
(11) dhuni nila di cakaraja 1095 | jah nan nap antargrha nan kayuv candana vanaak nan dva bhara salapan tul pirak si hatap a-
(12) ntargrha nan 1096 thil mah si sakar sarvvacikhara antargrha nan 25 thei | cranan sa si nap travaun nan nan karah dama san vala
(13) si catvar nag amah si alankara cranan nan 30 thei pirak prakvak 17 thil tangau sa pirak si laum tangau 495 thil
(14) mada suryyakanti di huluv tan tangau nan vuh avih nan kala caka 1096 punah di cakaraja 1098 vuh sanraun
(15) mah sa vanaak nan 17 thil suvarnnabhajana sa 24 thei pirak prakvak bhajana nan 26 thei suvarnnakalaca sa 8 thei
(16) bak mah sa 2 thil srumvil mah sa 45 thei pirak prakvak nan 99 thil bhagit nagapattra sa si sakar mah nagapa-
(17) ttra punah tal cakaraja 1097 vuh tralay mah sa vanaak nan 294 thei | hluk mah sa 100 thei | tal ca-
(18) karaja 1070 vuh dviradaraja dasa dasi di ka nau ka d ital cakaraja 1072 pu po tana raya nan hatap prasada
(19) yan po ku Cricanabhadresvara pu po ku ni mulan nan pirak 10 bhara 3 tul 5 kar 17 thei si ka nap pajen anmak
(20) mah si sakar sarvva cikhara prasada nan 82 thei pu po tana raya nan vuh avih vastu sidah nan an tatpara nan kaya vak citta.
33. Batau Tablah oleh Jayasimhavarman II / Indravarman IV / Harideva (1188S/1266M) (Bergaigne, 83)
(1) …crijayaharivarmmadeva … civanandana … ratna bhumi vijaya …
(2) … crijayarudravarmmadeva … kshatranvaya … 1067 … caka-
(3) raja … decavijaya … crijayarudravarmma
(4) … panduranga … crijayarudravarmmadeva …
(5) panduranga … visnumurtti … panduranga …
(6) … nagara campa … 1067 … cakaraja … vala kamvuja-
(7) deca … valavijaya … panduranga … 1080 … cakaraja … vala kanvujadeca … va-
(8) lavijaya …
(9) … 1081 … cakaraja … harideva …
(10) … nagara campa … valavijaya …
(12) … 1083 … cakaraja …
(13) … 1088 … cakaraja …
(14) valagana … vijaya … 1092 … cakaraja …
(15) …
(16) jayaharilingecvara.
34. Tiang Myson (1125S/1203M)(Jacques, 153-155)
[b] om namac Civaya ||
(1) svasti || mada pu po tana raya sa sidah yan po ku Cri Suryyavarmmadeva pu ciy Cri Vidyanandana Tumprauk-vijaya | pu po tana ra-
(2) ya nan vava maha yanadharmma tuy jnanopadeca | pu po tana raya nan kala prathamayauvana di caka sidah sagarambaracacadhara ca-
(3) ci nau take Kamvujadeca | pu po tana raya Kamvujadeca mvoh pu po tana raya nan mada traitrinca laksana sampurna pu po tana raya Kamvuja-
(4) deca sneha manasa ciksa putau va sarvvagama sarvayudha samasta avih did auk di Kamvujadeca nan mada nagara sa di Kamvujadeca si-
(5) dah Malyan ya mahavyuha kasta si uran Kamvujadeca mak si tmu adhama di pu po tana raya Kamvujadeca pu po tana raya Kamvujadeca
(6) hetu mvoh pu po tana raya nan atikucala di sarvayudha .. pu po tana raya Kamvujadeca vrei pu po nan va vala Kamvuja-
(7) deca nau mak nagara Malyan nan ndap avih tan ista pu po tana raya Kamvujadeca pu
Po tana raya Kamvujadeca mvoh tan vriyya
(8) pu po tana raya nan pu po tana raya Kamvujadeca vrei raya cri-yuvaraja vrei samastabhogopabhoga anuy di nagara Kamvujadeca tal
(9) caka sidah yama cacanka cacanka caci pu po tana raya sidah Cri Jaya Indravarmmadeva aun Vatuv adhama dip u po tana raya Kamvujadeca
(10) pu po tana raya Kamvujadeca dhai vrei pu po tana raya nan va vala Kamvujadeca rai mak ijaya mak tmu pu po tana raya Cri Jaya Indrava-
(11) rmmadeva aun Vatuv nan hudip vrei di uran Kamvujadeca van au nagara Kamvujadeca paputau yan po ku Cri Suryyajayavarmmadeva pu ciy I-
(12) n ya ci ai san pu po tana raya Kamvujadeca di nagara Vijaya pu po tana raya nan gulac nau drn raja tal Rajapura Panran di drn
(13) raja di Rajapura nan anekataskara ya adhama di pu po tana raya nan di Rajapura sip u po tana raya nan mrsuh paslyan uran adhama
(14) dinan ndap tu pak avih hake yan po ku Cri Suryyajayavarmmadeva pu ciy In nan si paputau di nagara Vijaya pu ciy Rasu
(15) patih tyap ndauc tau Kamvujadeca pu ciy Rasupatih drn raja di nagara Vijaya mulan drn nama sidah yan po ku Cri Jaya Indra-
(16) varmmadeva tak caka sidah jaladhi caci caci caci pu po tana raya Kamvujadeca dhai senapati Kamvujadeca nan Cri Jaya pu po tana raya nan Kamvujadeca dhai senapati Kamvujadeca nan Cri Jaya Indravarmmade-
(17) va aun Vatuv nan marai tal pu po tana raya nan tal Rajapura pup o tana raya nan va vala Kamvujadeca nan Cri Jaya Indravarmmadeva nan
(18) rai mak Vijaya mak tmu yan po ku Cri Jaya Indravarmmadeva pu ciy Rasupatih nan pamatai drn raja di nagara Vijaya di caka nan ri-
(19) y Cri Jaya Indravarmmadeva aun Vatuv nan klah di uran Kamvujadeca marai tak Amaravati adhama pajum valavala Amarava-
(20) ti Ralik Vvyar Traik anekapramana nau mak Vijaya mulan pu po tana raya nan va valavala truvyak sak Cri Jaya
(21) Indravarmmadeva aun Vatuv nan tal Yan bharuv Vijaya mrsuh paslyan Cri Jaya Indravarmmadeva aun Vatuv nan plyan ndauc gulac tal
(22) Traik pu po tana raya nan vrei tuy mak pamatai tal Traik pu po tana raya nan drn raja nirupadrava tal caka sidah
(23) panca cacadhara cacadhrt cacadhara uran Kamvujadeca vvar rumah ruman tuk tijuh magmah tal tuk dalapan maklam pu po tana raya
[c](1) nan mrsuh paslyan uran Kamvujadeca nan mulan tal caka sidah dva
(2) dacarddhaucadhica cacanka cacanka pu po tana raya Kamvujadeca dhai a-
(3) neka nayata Kamvujadeca nan samastayudha marai mrsuh saun pu
(4) po tana raya nan pu po tana raya nan mrsuh di Jairamya-vijaya paslyan
(5) nayaka Kamvujavala din an mulan di jah mrsuh nan pu po tana raya
(6) nan udyana marai tal Amaravati punah rumah mula nan panap rumah
(7) Cri Herukaharmya panap suvarnakoca vuh sadmukha yan po ku
(8) Cricanabhadresvara pu po ku vanaak 510 thei vuh suvauk mak sa 5 thi
(9) l vuh kanap Sinhapura di yan po ku Cricanabhadresvara pu po
(10) ku prayojana dharma di ihaloka paraloka ||
(11) ku ni yan pu pu yan ya yan pu yuvarajnah jatti ku
(12) robha yah ku dran nama Mnagahna aun Dhanapatih ku
(13) sthe dran Campa yah slau nan ku yaca tmu punah Civa ya Cri-
(14) canasya ku ni kukuh bhakti vuh dhana dasa kala caka bhutah paksa 66
(15) ka yah.
35. Tiang Cho Dinh oleh Sri Jaya Paramesvaravarman II (1149S/1227M)(Aymonier, 50-51)
(1)-(2)?
(3) kralin nan klau pluh dva thun …
(4) …
(5) … di sinha pura di caka ni 1129 pu pon k(u ta)
(6) na raya kamvuja vrei daa nau vrei nama (cri)
(7) yauvaraja pukam syam davvan marai man
(8) kanvuja deca pu pon tana raya nan va vula nau
(9) mrisuh jaya mak vat al pu pon tana (raya)
(10) kamvuja vrei nau mak vyan pu pon tana raya nan
(11) va vala nau gah viran senapati kamvuja nau
(12) … mrisuh … kvir
(13) yvan matai … pu pon tana raya nan jaya …
(14) … di caka ni 1142 kvir nan vrah
(15) nagar uran campa marai vijaya …
(16) pu pon tana raya nan drone raja di
(17) caka ni 1149 rajan rajabhisheka nap rumah ma-
(18) ndi rumah cri vinaya punah sthapana deva …
36. Kuil Myson oleh Jaya Paramesvaravarman II (1156S/1234M)(Jacques, 158)
[a](1) mada pu po tana raya sidah yan po ku Cri Jaya
(2) Paramecvaravarmmadeva on Ancaraja uran Turaiy-vijaya
(3) di jah kalih Kamvuja ya 32 thun nan ra drn raja ekachatra
(4) di nagara Campa ni ra punah sarvvalingagah daksinabhaga ma-
(5) kapun Yan pu nagara ra punah sarvvalinga gah uttarabhaga ma-
(6) kapun Yan po ku Cricanabhadresvara pu po ku
(7) ra vuh raupyakoca suvarnnamukha nan koca yan Bhrguh maddan sarvvabhogopabhoga mah na-
(9) n pirak samudaya yom sarutuh thil mah
(10) kala cakaraja 1156.
[b](1) ni mula dravya po pu lakei Kalantakatha …
(2) nan dana uran Mvlanvijaya vuh pak yan po ku Crica(nabhadre)-
(3) resvara pu po ku liman vinai sa klaun mah sa 3 th(il) …
(4) ahvaya pirak sa 20 thil pralaun pirak sa 20 thil
(5) vrah omkara sa sa thil mah mata dhuni sa si vuh ganan
(6) yaum sa thil mah pirak kakai nan 2 thil pranin 1
(7) yaum 2 thil mah kansabhaja 2 bhaja languv 1 vadala
(8) 2 svah 1 kvir 1 lakiy 1 krumviy 1152.
37. Tiang Phanrang oleh Jaya Paramesvaravarman II (?)(Jacques, 31-32)
(1) … n mula …(yan po ku)
(2) [Cri] Paramesvaravarmmadeva vuh pak ya9n po ku)
(3) (Sva)yamutpanna nan yan po ku Cri …
(4) … ra vrah rupa cval mauk Ajit nauk Lau [hu]
(5) [l]un cilih ri ci Naih 9 drei cval mauk Ak
(6) … nai 4 drei cval mauk Ayap 3 drei cval
(7) mauk Raraun 8 drei cval mauk Re 8 drei ja Patih
(8) hulun cilih rim auk Nik mauk Svar ja Ci-
(9) ra huma sa sthana di Kumvyal anan Samrddhija-
(10) ya Ranok 400 jak nan tando languv kvi-
(11) r campa si vuh di hajai nan 30 drei tralay
(12) pirak sa vah ak 50 thil sanraun pira-
(13) k sa vah ak 36 thil || si vuh di y-
(14 an po ku Cri Jaya … arthecvara huma Ra-
(15) nok di Samrddhijaya Kumvyal 500 jak na-
(16) n tando languv kvir campa si vuh di hajai nan 3-
(17) 0 drei || po yan pu yuvaraja an Nandabha-
(18) dra uran Turaiy Vijaya vuh kalan pirak
(19) sa vah ak 50 thil sanraun pirak sa va-
(20) h ak 30 thil ||
38. Tiang Myson oleh Jaya Indravarman V (1165S/1243M)(Jacques, 135)
(1) svasti | mada pu po tana raya rajadhiraja sa driy sidah yan po ku Cri Jaya Indravarmma ciy Harideva
(2) uran Sakan-vijaya dunan ticauv yan po ku Cri Harivarmmadeva ya paramarajadhiraja tra dunan atmaja … yan po
(3) Cri Jaya Harivarmmadeva yan mahadhikaraja tra dunan anuja adiy yan po ku Cri Paramecvaravarmmadeva ya a-
(4) dhiraja tray an po ku Cri Jaya Indravarmmadeva nan tra mada tratrinca laksana sampurnna …
(5) nau nan abhinavayauvana saubdaryya nan prthuvala curabhimana … thuv sarvvacastra …
(6) … dudhara vidagdha di tatvajnana dadan margga tra dunan visarada dunan thud ah carira nan rajyopabhoga niy anitya …
(8) … sukirtti pyauh di loka niy sadakala man punah mulan tra pu [po tana raya] …
(9) … nan … yan po ku Cricanabhadresvara ni ya mula nagara Campa man dunan nama …
(10) … bhoga pak yan po ku Cricanabhadresvara niy kala cakaraja …
(11) … (a)dharma madhyama pancamangah rupaikah dva …
39. Palang Phanrang (1166S/1244M)(Jacques, 33)
(1) svasti || po pu lakai Pankaja cei Abhimanyudeva uran Cathei Pandurangecvara senapati yan po ku Cri Jaya Paramecvaravarmmadeva pu po tana raya nan vrei po nan marai senapati Panran di caka ni 1152 pak raja pu po tana raya nan trap po nan vuh di yan po
(2) ku Svayamutpanna vo san mvram mah sa vak ak mah 7 thil 4 dram vo san mvran pirak sa vah ak pirak 9 thil suvok pirak sa vah ak 9 thil Valahvaya languv sa di caka ni 1166 ||
3) Taval Curatva yan Madhavah Takdata uran ute Vijaya pu po tana raya Inravarmma vrei rai lyan po yan Utpana di cakaraja 1176 vlei liman lakei sa ma anan ja prau hulun Avya mauk Eh mauk Can mauk Put tralan tara 1176 ||
40. Pintu Binh Dinh oleh Vira Bhadravarman (1323S/1401M)(Jacques, 178-179)
(1) svasti | ni tra mada Brsu-
(2) vansa sidah yan po ku Cri Jaya Si-
(3) nhavarmmadeva Cri Harijatti Virasi-
(4) nha Campapura pu po ku dran raja pari-
(5) purnna dvadaca varcaka jivangatta nau Ci-
(6) vasthanna di bhuma yan … klaun yan
(7) po ku Cri Vrsu Visnu[jatti Vi]ra Bhadra-
(8) varmmadeva atmaja nan dr[a]n raja he-
(9) ttu pita mvattuleya a-
(10) nnih praveca di bhummi ni si upak su-
(11) na ka tok huma si rajapita
(12) pu po ku parok di luvuk kyau | 50-
(13) 0 vijaih nan tendon raja | cvan pirak sa
(14) vauh 15 thil | kamandalu pirak sa 5
(15) thil | kalauk pirak sa thil | klau-
(16) n pirak vireca sa thil | hastih sa
(17) drei | hulun dva drei avih ni lumvah ci-
(18) lih yaum cacanna bhummi ni di caka
(19) ni 1323 ||
4. Perbincangan
Walaupun senarai kami melebihi tiga daripada yang disebut oleh Dr. Anne Valery Schweyer, namun itu berkemungkinan sahaja ditimbulkan oleh masalah penamaan prasasti. Kadang-kadangnya satu prasasti yang ditulis pada 4 muka batu dipecahkan kepada sebanyak-banyaknya 4 prasasti yang diarahkan ditulis oleh 4 raja yang berlainan ataupun pada 4 waktu yang berlainan. Kami akan menyelesaikan isu ini kemudiannya. Kami berharap agarnya senarai ini boleh dilengkapkan sehingga merangkumi 154 prasasti Campa yang dimaksudkan. Kemudiannya diubahsuaikan bahasanya kepada bahasa Melayu. Kemudiannya juga, kami berhasrat untuk menyenaraikan dengan lengkap dan menterjemahkan seluruh prasasti Rumpun Melayu kebahasa Melayu yang difahami kini, seperti yang disebut dalam Bahagian 2 makalah ini.
Rujukan
Aymonier, M. E. 1891. Premiere Etude sur les Inscriptions Tchames. Journal Asiatique, Janvier-Fevrier 1891 : 5-86.
Bergaigne, M. A. 1888. L’Ancien Royaume de Campa, dans L’Indo-Chine, D’apres les Inscriptions. Journal Asiatique, Janvier 1888 : 5-105.
Casparis, J.G. de. 1956. Selected Inscriptions From The 7th To The 9th Century A.D. Bandung : Penerbitan Masa Baru.
Casparis, J.G. de. 1975. Indonesian Palaeography : A History of Writing in Indonesian From The Beginning to c. A.D 1500. Leiden : E.J. Brill.
Casparis, J.G. de. 1995. Peranan Adityawarman, putera Melayu di Asia Tenggara.
Coedes, G. dan Damais, L-C. (sunt.) 1992. Sriwijaya : History, Religion & Language of an Early Malay Polity. Kuala Lumpur : MBRAS.
Goris, R. 1954. Inscripties Voor Anak Wungcu. Jilid II. Bandung : N.V. Masa Baru.
Hashim Musa. 2003. Epigrafi Melayu : Sejarah Sistem Tulisan dalam Bahasa Melayu. Kuala Lumpur : DBP.
Hardjowardojo, R.P. 1966. Adityawarman : Sebuah Studi Tentang Tokoh Nasional Abad XIV. Djakarta : Penerbit Bhratara.
Jacq-Hergoualc’h. 1992. La Civilization de Ports-Entrepots du Sud Kedah (Malaysia). Paris : L’Harmattan.
Jacques, C. 1995. Etudes Epigraphiques Sur Le Pays Cham, de Louis Finot, Edouard Huber, George Coedes et Paul Mus. Paris : EFEO.
Majumdar, R.C. 1985. Champa : History & Culture of an Indian Colonial Kingdom in the Far East 2nd – 16 th Century A.D. Delhi : Gian Publishing House.
Mohamad Zain Musa dan Nik Hassan Suhaimi Nik Abdul Rahman. 2003. Masyarakat Cam Sepanjang Zaman. Ampang : Ikatan Ahli-Ahli Arkeologi Malaysia.
Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman dan Othman Mohd Yatim. 2006. Warisan Lembah Bujang. Bangi : Ikatan Ahli Arkeologi Malaysia dan Jabatan Muzium dan Antikuiti.
Prapanca. 1365/1960. Nagarakertagama. Edisi Pigeaud, T.G. Jilid III. The Hague : Martinus Nijhoff.
Nota: Dr. Mohammad Alinor bin Abdul Kadir merupakan Penyelidik Bersekutu, Institut Penyelidikan Matematik (INSPEM), Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor. Di samping itu, beliau juga merupakan Setiausaha Agung ASASI sesi 2007-2009. Manakala makalah ini pertama kali dibentangkan sewaktu Seminar Arkeologi Kebangsaan di USM 26-27 Julai 2008.